Lời tòa soạn:
Năm 2025, tín dụng được dự báo tăng mạnh để hỗ trợ mục tiêu tăng trưởng kinh tế. Nhiều chuyên gia nhấn mạnh dòng vốn này cần chảy vào các lĩnh vực ưu tiên, tạo giá trị gia tăng bền vững.
Thực tế cho thấy dòng tiền vào thị trường chứng khoán đang bùng nổ, từ khoảng 1 tỷ USD/phiên lên gần 2 tỷ USD/phiên, nhờ lực đẩy của nhà đầu tư cá nhân và dòng vốn mới. Đáng chú ý, một phần không nhỏ đến từ các công ty chứng khoán với sự hậu thuẫn mạnh mẽ từ ngân hàng.
VietNamNet điểm lại những khoản vay nghìn tỷ mà các nhà băng đã “rót” vào khối công ty chứng khoán.
Thị trường chứng khoán vừa ghi nhận phiên giao dịch bùng nổ với thanh khoản và điểm số cùng lập đỉnh. Chỉ số VN-Index tăng vọt 40 điểm, lên mức cao kỷ lục 1.565,03 điểm trong sáng 5/8 trước khi hạ nhiệt, chốt phiên tại 1.547,15 điểm.
Thanh khoản đạt mức cao kỷ lục mới với hơn 85.700 tỷ đồng (gần 3,3 tỷ USD) trên 3 sàn. HoSE ghi nhận giao dịch kỷ lục hơn 78.100 tỷ đồng, trong khi HNX cũng bùng nổ với hơn 5.700 tỷ đồng. UpCom gần 1.930 tỷ đồng.
Vậy dòng tiền lớn đến từ đâu để hỗ trợ thị trường chứng khoán tăng bùng nổ như vậy?
CTCP Chứng khoán VPBank (VPBankS) cũng là một “tay chơi lớn” trên thị trường chứng khoán với các khoản vay trị giá khoảng 17.700 tỷ đồng cho vay chứng khoán.
VPBankS lấy tiền từ đâu để cho vay chứng khoán?
Theo báo cáo tài chính của CTCP Chứng khoán VPBank (VPBankS), tính tới cuối tháng 6, các khoản cho vay đạt hơn 17.757 tỷ đồng, tăng vọt so với con số hơn 9.512 tỷ đồng hồi đầu năm. Trong đó, hơn 17.635 tỷ đồng là cho vay hoạt động ký quỹ, tăng mạnh so với mức 9.447 tỷ đồng hồi đầu năm và hơn 104 tỷ đồng cho vay hoạt động ứng trước tiền bán của khách hàng.
Đây được xem là một kênh sinh lời hiệu quả của Chứng khoán VPBank. Thông thường, tại các công ty chứng khoán, các khoản cho vay giao dịch ký quỹ này có thời hạn ngắn và có lãi suất từ khoảng 7,5%-13%/năm. Trong khi đó, các công ty chứng khoán vay ngân hàng với mức lãi suất khá cạnh tranh, chỉ khoảng 7%/năm.
6 tháng đầu năm, VPBankS lãi gần 722 tỷ đồng lợi nhuận sau thuế, tăng mạnh so với mức gần 400 tỷ đồng cùng kỳ năm trước. Trong đó, lãi từ các khoản cho vay và phải thu là gần 646 tỷ đồng.
Theo báo cáo bán niên, tính tới cuối tháng 6/2025, VPBankS ghi nhận vay ngắn hạn là hơn 32.200 tỷ đồng, cao hơn nhiều so với mức hơn 9.100 tỷ đồng đầu kỳ. Trong đó, có gần 22.000 tỷ đồng tiền vay từ các tổ chức tín dụng và hơn 10.230 tỷ đồng vay từ các tổ chức, cá nhân khác.
Trong bản giải trình gửi Ủy ban Chứng khoán Nhà nước, VPBankS cho biết lợi nhuận sau thuế quý II đạt hơn 441 tỷ đồng, tăng 73% so với cùng kỳ với dư nợ “tăng rất mạnh”, gần gấp đôi so với cùng kỳ năm trước.
Lộ diện các ngân hàng bơm tiền
Trên thực tế, VPBankS không công bố chi tiết, mà chỉ điểm ra 3 cái tên.
Cụ thể, tính tới cuối quý II/2025, trong số lượng tiền vay từ các ngân hàng, VPBankS vay hơn 2.200 tỷ đồng từ Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam (BIDV), gần 1.500 tỷ đồng từ Ngân hàng TMCP Công Thương Việt Nam (VietinBank) và gần 1.400 tỷ đồng từ TPBank (TPB). Còn lại hơn 16.900 tỷ đồng vay từ các ngân hàng khác nhưng không nêu tên cụ thể. Đây là một con số rất lớn so với tỷ trọng đi vay chung. Lãi suất đi vay “từ 3,5% trở lên”.
Trong kỳ, VPBankS ghi nhận tổng vay ngắn hạn là hơn 524.700 tỷ đồng (gần 19,9 tỷ USD). Trong đó, có hơn 31.100 tỷ đồng tiền vay từ các ngân hàng và hơn 493.600 tỷ đồng (gần 18,7 tỷ USD) vay từ các đối tượng khác.
Trong tổng hơn 31.100 tỷ đồng vay từ các ngân hàng, có gần 2.360 tỷ đồng vay BIDV, hơn 2.400 tỷ đồng từ VietinBank và gần 3.000 tỷ đồng vay của TPBank. Còn lại gần 23.400 tỷ đồng là vay từ các ngân hàng khác.
Như vậy, đối tượng nào đã cho VPBankS vay 23.400 tỷ đồng trong kỳ để phục vụ cho hoạt động cho vay chứng khoán đầy hấp dẫn cũng như cho hoạt động kinh doanh?
VPBankS là một công ty con của Ngân hàng TMCP Việt Nam Thịnh Vượng (VPBank – VPS). Trước đó, VPBank cũng có một công ty chứng khoán nhưng đã bán đi để tập trung cho mảng ngân hàng và cho vay tín dụng tiêu dùng.
Tháng 1/2022, VPBank mua lại Chứng khoán ASC rồi tăng vốn dồn dập lên 8.920 tỷ đồng vào tháng 4/2022, đổi tên thành Chứng khoán VPBank (VPBankS) vào cuối tháng 5 cùng năm.
Nhờ sức mạnh tài chính, cuối tháng 12/2022, VPBankS tăng vốn lên 15.000 tỷ đồng.
Tới cuối quý II/2025, VPBankS có tổng vốn chủ sở hữu gần 18.200 tỷ đồng, trong đó vốn góp của chủ sở hữu là 15.000 tỷ đồng.
Tính tới cuối năm 2024, Ngân hàng TMCP Việt Nam Thịnh Vượng nắm giữ 99,95% cổ phần VPBankS, tương đương hơn 14.993 tỷ đồng vốn góp.
Trên thực tế, hoạt động vay mượn qua lại lẫn nhau trên thị trường tài chính rất sôi động. Các công ty chứng khoán, dù là công ty con của các ngân hàng hay không, đều có những hoạt động như vậy. Nhiều trong số đó cũng có các khoản vay từ VPBank.
Nguồn tiền các ngân hàng thương mại có thể bơm tiền (cung cấp vốn) cho các công ty chứng khoán thông qua nhiều hình thức hợp pháp như: cho vay trực tiếp, gián tiếp (tăng vốn, hỗ trợ thanh khoản), mua trái phiếu, repo chứng khoán (mua bán lại), cấp hạn mức tín dụng liên ngân hàng.
